Copyright-teken, handelsmerk en geregistreerd handelsmerk in gebruik

Het copyrightteken creëert niet automatisch copyright. Wij leggen uit wat het copyrightteken, het handelsmerk en het geregistreerde handelsmerk betekenen en laten zien hoe ze in een typografische context worden gebruikt.

Symbolen voor het auteursrecht, zoals de tekens © en ℗, maar ook de tekens voor het merkenrecht, zoals ® en ™, zijn afkomstig uit het Anglo-Amerikaanse rechtssysteem. Naar Duits recht hebben zij deels geen betekenis en worden alleen gebruikt voor marketingdoeleinden.

Copyrightteken – een teken voor auteursrecht

Het copyrightteken is de c in een cirkel ©. Het wordt in het auteursrecht gebruikt om een werk zoals een foto, muziek of een website aan te duiden. Het teken vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten, maar verloor daar ongeveer 30 jaar geleden zijn juridische noodzaak.

In Duitsland wordt het copyrightteken gebruikt om auteursrechtelijk beschermde werken te identificeren, maar volgens de Duitse wet heeft het gebruik ervan geen betekenis voor de auteursrechtelijke bescherming. De auteur is niet verplicht zijn merk aan te brengen. Dus wie denkt zijn website te beschermen met een copyrightteken vergist zich. En wie de © niet aan zijn auteursrechtelijk beschermde afbeelding toevoegt, behoudt nog steeds zijn auteursrecht. Het werk is auteursrechtelijk beschermd op het moment dat het wordt gemaakt.

In de praktijk is het echter zinvol om het copyrightteken toe te voegen aan eigen werken, zoals een eigen foto. Want bij een geschil hoeft de auteur niet moeizaam te bewijzen dat de ideeënrover dit had kunnen weten.

Schrijfvolgorde

De aanbevolen volgorde is deze:

Aangezien de C staat voor het woord copyright, moet men afzien van een spelling als de volgende:

Ook het in superscript zetten van de © is niet correct. In sommige lettertypen staat het in principe iets uit het midden bovenaan. Het teken wordt gescheiden van de volgende tekst, meestal het jaartal, met een (beschermde) woordspatie.

Toetsenbordindeling

Copyright © voor Mac: Toetscombinatie Dial + G.

Copyright © voor Windows: toetscombinatie Alt + 0169 of Unicode U + 00A9.

Sound Recording Copyright-teken of fonogram

Het Sound Recording Copyright staat voor het auteursrechtsymbool voor geluidsopnamen of fonogrammen. Het wordt voorgesteld door een P in een cirkel, wat staat voor Phonogram. Strikt genomen omvatten de fonografische rechten de rechten op geluids- en beeldopnamen en op geluids- en beelddragers. Het wordt gebruikt om de rechten op iemands geluidsopnamen aan te duiden. Het muziekauteursrecht bestaat uit verschillende onderdelen en is complex; wie hier veilig op weg wil, moet juridisch advies overwegen.

Schrijven

Het auteursrecht voor geluidsopnamen wordt niet in elk geschrift opgenomen. Het wordt – indien aanwezig – direct na het laatste teken geplaatst. Als het relatief groot is, kan er ook een halve woordspatie tussen worden geplaatst.

Toetsenbordindeling

Phonogram ℗ voor Windows: toetscombinatie Unicode U + 2117.

Geregistreerd handelsmerk – het geregistreerde handelsmerk

Het R teken, ofwel het ® symbool, is een hoofdletter R in een cirkel. Het is eveneens afkomstig uit het merkenrecht van de VS en is bedoeld om aan te geven dat het om een geregistreerd merk gaat. Daarbij mag het merk niet alleen worden aangevraagd, maar moet het ook worden ingeschreven in het merkenregister.

In het Duitse merkenrecht is het toegestaan, maar niet verplicht, om het R-merk op een geregistreerd merk aan te brengen. De redenen om het te gebruiken zijn dus niet van juridische aard, maar liggen eerder in de reclame en de uitstraling naar buiten toe. Door het gebruik van de ® wilt u imitators afschrikken en uw product een zekere uniciteit geven. Zorg ervoor dat u het geregistreerde teken alleen gebruikt voor producten of diensten waarvoor het merk ook geregistreerd is. Anders kunt u worden beschuldigd van overtreding van de Wet oneerlijke concurrentie.

Toetsenbordindeling

Geregistreerd ® voor Mac: Toetscombinatie Alt + R.

Geregistreerd ® voor Windows: toetscombinatie Alt + 0174 of Unicode U + 00AE.

Teken voor handelsmerk

Een juridische stap vóór de ® is het TM-merk, uitgesproken als Trademark, waarvoor het teken ™ is. In het Amerikaanse recht wordt dit gebruikt om producten of diensten aan te duiden die reeds als merk zijn geregistreerd, maar nog niet in het officiële register zijn ingeschreven. In principe is voorzichtigheid geboden bij het gebruik van het TM-merk. Duitse rechtbanken hebben de afgelopen jaren verschillend geoordeeld over het gebruik en ook over het vermeende misleidende karakter van het TM-merk.

Spelling

De ™ en ook de ® zijn in superscript, verkleind en zonder spatiëring na het laatste teken geplaatst. In de regel is de tekengrootte 50-60 procent van de lettergrootte. Afhankelijk van het lettertype en de lettergrootte is het raadzaam de grootte en de positie van de tekens zo aan te passen dat ze enerzijds herkenbaar blijven, maar anderzijds visueel niet te dominant worden.

Toetsenbordindeling

Trademark ™ voor Mac: toetsencombinatie Alt + Shift + D.

Trademark™ voor Windows: toetscombinatie Alt + 0153 of Unicode U + 2122.

Fontvariaties

Afhankelijk van het gekozen lettertype kunnen zowel de grootte als de y-plaatsing van copyrighttekens en co. variëren. In ieder geval moet u ervoor zorgen dat de tekens ook in kleine afmetingen herkenbaar zijn.